De Joodse confectiefamilie Van Coevorden in Coevorden wordt in de oorlog zwaar getroffen. Vader Ernst van Coevorden en moeder Rachel Vos worden 2 oktober 1942 afgevoerd naar kamp Westerbork en sterven op 17 okt 1942 te Auschwitz. (Van in totaal 200 Joodse inwoners van Coevorden zijn er 146 vermoord.) Zoon Siegfried van Coevorden - roepnaam Fritz - ligt vermoedelijk in een massagraf begraven nabij een vliegveld van Stuttgart. De familieleden zouden trots zijn geweest op Siegfried’s broer Louis, die in 1960 min of meer wraakt neemt door SS-kopstuk Adolf Eichmann vanuit Argentinië te ontvoeren naar Israël.
Fritz van Coevorden
Fritz woont met zijn vrouw Martha van Kleef in Den Haag. In 1943 krijgen zij een zoon Ernst Efraim die de oorlog overleeft en na de oorlog naar Israël vertrekt. Fritz van Coevorden arriveert op 5 juni 1944 met zijn vrouw in Nijmegen om daar onder te duiken. Net gearriveerd wordt hij op dezelfde dag nog gearresteerd. Hij wordt als gevangene tewerkgesteld in het kamp Echterdinge (nabij KZ Natzweiler).
In de periode 22 november 1944 tot 20 januari 1945 zijn daar gevangenen te werk gesteld. Ruim 150 gevangenen overlijden aan de gevolgen van ziekten en ontberingen. De stoffelijke overschotten van de meeste slachtoffers worden gecremeerd in Bernhausen. Fritz behoort tot de dwangarbeiders, die eind 1944 worden overgebracht naar vliegveld Natzweiler-Struthof even over de grens met Frankrijk bij Stuttgart. Fritz overlijdt op is 25 april 1945. Van Fritz en de lichamen van nog twaalf andere Joodse Nederlanders ontbreekt elk spoor.
Massagraf
In 2005 vinden bouwvakkers tijdens werkzaamheden bij een Amerikaans militair vliegveld in de buurt van Stuttgart een massagraf met 34 lichamen. Het openbaar ministerie in Stuttgart wil door middel van een DNA-onderzoek achter de identiteit van de slachtoffers te komen. De Oorlogsgravenstichting start direct een actie om nabestaanden te vinden van de dertien vermiste Nederlanders arbeiders, van wie de kans groot wordt geacht dat ze in het massagraf liggen.
Dat vermoeden is gebaseerd op een onderzoek in nauwe samenwerking met het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag. Volgens Duitse archieven zijn namelijk lichamen van dwangarbeiders begraven in een bos in de buurt van het vliegveld. Het vermoeden betreft niet alleen Fritz van Coevorden, maar ook om de in 1910 in Onstwedde geboren, maar in Emmen wonende, Simon Meijer.
Op 3 november 2005 ziet de minister van Justitie van de deelstaat Baden-Württemberg op dringend verzoek van Joodse organisaties alsnog af van DNA-onderzoek. De stoffelijke resten van de 34 onbekenden worden op de gevonden plek herbegraven.
Louis van Coevorden
Louis van Coevorden, inkoper van kleding, vertrekt met Max Weisglas en de gebroeders Sanders in januari 1942 via Belgiè, Frankrijk, Zwitserland en Spanje naar Engeland. Op het eiland Man behaalt Louis zijn vliegbrevet en vertrekt in 1943 naar het Nederlandse 320 RAF-squadron. Als navigator/waarnemer maakt hij vele vluchten boven Duitsland in een Mitchell-bommenwerper.
Op 5 september 1944 ontvangt Louis uit handen van Koningin Wilhelmina het Kruis van Verdienste. Tegen het einde van de oorlog neemt Louis deel aan voedseldroppings boven Holland. Eind mei 1945 keert Louis terug in het bevrijdde Nederland. Hij ziet voor zichzelf geen toekomst meer in Nederland als hij hoort dat diezelfde marechaussees die zijn ouders hadden weggehaald nog steeds in dienst zijn.
De voormalige Drentse RAF-piloot zet zich daarna onder de naam Yehuda Shimoni in voor de op te richten Joodse staat Israël en een eigen luchtmacht. Zo smokkelt hij als piloot wapens van Praag naar Tel Aviv en brengt veel Nederlandse Joden via een illegale route naar Palestina.
Hij vestigt zich daar in 1947 met vrouw en het kind van zijn overleden broer. Als in mei 1948 het Egyptische leger oprukt naar Palestina zit Louis aan de stuurknuppel van één van de vier Duitse ME 109 jachtvliegen, die tot verassing van de Egyptenaren in het bezit zijn van de Joden. De piloten weten de opmars tot staan te brengen. Hij behoort ook tot de drie piloten die in 1948 Chaim Weizmann van Genève naar Israël brengen. Weizmann wordt in 1949 de eerste president van Israël.
Als piloot en later manager van de luchtvaartmaatschappij El Al is Louis een vertrouwensman van de Israëlische geheime dienst Mossad. Hij hoort dat de Mossad Adolf Eichmann op het spoor is in Buenos Aires.
Adolf Eichmann
Eichmann is in de oorlog verantwoordelijk voor de transporten van miljoenen Joden naar de concentratie- en vernietigingskampen. Na de oorlog nemen de Amerikanen hem gevangen. Hij weet te ontsnappen en krijgt in 1950 een paspoort onder de valse naam Ricardo Klement, waarmee hij datzelfde jaar naar Argentinië vlucht.
De lange breedgeschouderde Louis wordt driemaal naar Argentinië gestuurd om daar met een team onder zijn leiding voorbereidingen te treffen voor de ontvoering, want EL AL heeft in Buenos Aires geen landingsrechten. Daarom meldt enen grote Israëlische delegatie zich aan voor de viering van 150 jaar Argentinië in 1960. Louis coördineert als EL AL-manager in Israël het vertrek van dat toestel en is ook bij de verdere voorbereiding van de totale operatie betrokkenen. Hij heeft ook de operationele leiding van de vlucht.
De vliegtuigbemanning bestaat alleen uit mannen die de concentratiekampen hebben overleefd. Het ook meegevlogen arrestatieteam duwt Eichmann in een auto als hij voor zijn huis uit de buis stapt. De zwaar gedrogeerde Eichmann wordt, verkleed als El Al-piloot, door de Israëlische agenten het El Al-lijnvliegtuig binnengedragen en zo het land uit gesmokkeld.
In het vier maanden durende proces worden de organisatie van de moord op de Joden, de rol van Eichmann daarin en zijn werkmethodes als expert op het gebied van massatransporten onthuld. Eichmann wordt in Jeruzalem ter dood veroordeeld en op 31 mei 1962 opgehangen. Eichmanns laatste woorden: 'Lang leve Duitsland, lang leve Oostenrijk, lang leve Argentinië. Ik moest de bevelen van de oorlog en voor mijn vlag uitvoeren.'
i>Louis van Coevorden (midden) samen met de Israëlisch politicus Ben-Ari en een stewardess van El Al.
Directeur El Al Nederland
De dan 42-jarige Louis wordt in 1961 – zijn komst wordt vertraagd door het Eichmann-proces waar hij getuige is - directeur van El Al Nederland. Louis vertelt op 30 juni 1961 in Coevorden zijn levensverhaal op een bijeenkomst de Maatschappij voor Nijverheid en handel. Maar tot zijn dood in 2001 heeft hij nooit details over de operatie Echmann en zijn rol daarin onthuld. En dus ook niet dat hij in de cockpit zat. Overigens wordt in 1991 zijn huis door een SCUD-raket verwoest. De Eerste Golfoorlog begint met een luchtoffensief van de Amerikanen op 16 januari 1991. Een dag later vuurt Irak de eerste van een reeks SCUD-raketten af op Israël
Stolpersteine Coevorden
De zoon van Louis, Micha, is op 7 november 2014 in Coevorden aanwezig als daar de eerste vijf struikelstenen worden gelegd bij woonadressen van de vermoordde Joodse inwoners.
Beelden van de laatste fase van het Eichmann-proces
Beelden (zonder geluid) van Nederlandse 320 squadron RAF
Het tot 1944 geheel Nederlandse 320 squadron is het eerste geallieerde squadron, dat al vanaf begin juni 1940 daadwerkelijk onder Britse operationele leiding aan de oorlogsacties deelneemt. Na de meidagen vliegen namelijk acht tweemotorige Fokker watervliegtuigen naar Engeland. Dit vormt de direct inzetbare basis van het 320 squadron.
