Het op 23 mei 1931 geopende vliegveld Eelde wordt op 22 augustus 1939 gevorderd door de militairen. De 1e Jacht Vliegtuigafdeling (Ja.V.A.) van het 1e Luchtvaartregiment van vliegveld De Kooy komt op Eelde. Deze eenheid, uitgerust met Fokker D.XXI’s, een klein jachtvliegtuig ontwikkeld in de jaren 30, voert patrouilles uit. De drie witte muizen als embleem op de motorkap. 'Zet 'm op - witte muizen!' is hun strijdkreet.
Als gevolg van de Duitse inval in Denemarken en Noorwegen in april 1940 vertrekken de twaalf jachtvliegtuigen terug naar vliegveld De Kooij en wordt het vliegveld Eelde met wagens, prikkeldraad en rioolbuizen versperd. Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 zijn alle toestellen rond het middaguur zwaar beschadigd dan wel verbrand en namen de Duitsers direct al op 10 mei vliegveld Eelde in bezit.
Een Fokker T.V. in 1940 op Eelde: een tweemotorige jachtkruiser-bommenwerper van Fokker. Er zijn er zestien gebouwd. De laatste ging op 13 mei 1940 verloren.
In 1940 en 1941 worden diverse verbeteringen op het vliegveld aangebracht, ook wordt de infrastructuur uitgebreid en het terrein door grondonteigening vergroot naar het zuidoosten, waarbij allerlei nieuwe gebouwen als hangars, kazematten en dergelijke worden gebouwd. De gebouwen worden gecamoufleerd, meestal als boerderij, ter bescherming bij luchtaanvallen. Hierbij worden niet-bestaande luiken en vensters op de gevel geschilderd en worden werkelijke luiken uitgevoerd in staal. Aanvankelijk dient het vliegveld als basis voor jachtvliegtuigen. De, met Messerschmitt BF 109’s uitgeruste, 6./JG 27 is de eerste op Eelde gestationeerde eenheid. Deze toestellen voeren meestal in tweetallen patrouillevluchten uit boven de Noordzee. (foto Eelde, winter 1940/1941. Drie BF 109's en een Fw 44 Stieglitz, bijgenaamd ‘Zitterlitz’, staan op het start- en landingsterrein geparkeerd. De Fw 44 is vermoedelijk een verbindingsmachine van de 3./JG 54.)
Vanaf de zomer van 1941 vindt op het vliegveld de operationele training van jachtvliegers plaats. Eelde wordt verder ook gebruikt als satellietvliegveld voor op Leeuwarden gestationeerde eenheden, zoals de III./JG 1, en als Absprungplatz tijdens aanvallen van de USAAF op doelen in Duitsland. Vanaf 1944 opereren ook bommenwerpers zoals de DO 217’s van de 9./KG 2 vanaf Eelde om Britse steden aan te vallen. Ook nachtjagers zijn met enige regelmaat op het vliegveld te vinden. Begin april 1945 geeft de Luftwaffe vliegveld Eelde op.
Het grondpersoneel van de 1./JG 52 staat bepakt en bezakt op Eelde klaar om in het vliegtuig te stappen en te vertrekken naar Westerland op het Duitse Waddeneiland Sylt.
BF 109 van 3./JG54 op Eelde. Als camouflage zijn 'sloten' op het start- en landingsterrein geverfd.
Vier militairen van de 3./JG 54 leggen een kaartje. Staffelkapitän Hans Schmoller-Haldy (links) kijkt belangstellend toe. Schmoller-Haldy treedt halverwege de jaren dertig toe tot de Luftwaffe en doet onder meer gevechtservaring op tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Hij raakt in februari 1942 zwaargewond in Rusland.
Canadezen bij de driespong Eelde-Glimmen-Vries.
Eerst trekt een Duitse soldaat met een kruiwagen vol dekens vanuit Eelde naar de stad Groningen. Daarna volgen drie karren getrokken door een span ossen van het vliegveld Eelde. Jacob de Vries is samen met anderen op 13 april 1945, de bevrijdingsdag van Eelde, in het Kluivingsbos als hij Duitse soldaten tegen het lijf loopt, die hem neerschieten. Hij sterft later die dag aan zijn verwondingen. (Foto Canadezen vinden bommen op vliegveld.)
Een groot gedeelte van de 2nd Canadian Infantery Division komt op vrijdag 13 april 1945 aan in Eelde en via het vliegveld in Paterswolde voor de slag om Groningen. Captain Henderson van de eerste sectie van de 2nd Canadian Division Signals probeert bij het voormalig Familiehotel in Paterswolde contact te krijgen met de Garnizoenscommandant van de Duitsers via een P.T.T. lijn. Dit lukte hem vrij gemakkelijk. Op de vraag of de commandant de stad aan de Canadezen wil overgeven, krijgt Henderson een negatief antwoord. De Duitse Commandant weigert te capituleren. De Canadese divisie bestaat uit ruim 18.000 soldaten, die staan tegenover maximaal 7500 Duitsers. Die houden dat dan ook maar drie dagen vol.
Brandende Duitse auto's en ook een brandende boerderij bij Eelde. Op de algemene begraafplaats in Eelde worden drie Nederlanders gezamenlijk in een kuil begraven, die voor de Duitsers vochten: luitenant Nico van der Kolk (Grüne Polizei) uit Bussum, luitenant J.S. de Jong (Grüne Polizei) uit Koudekerk aan de Rijn en wachtmeester Staatspolizei A. van der Gouwe uit Hilversum. Op vijftig meter van de rijksweg naar Assen wordt nog een graf gevonden. Vermoedelijk is dit het graf van een soldaat met de achternaam Helmuth uit Koningsbergen, die zich via zelfmoord ontrokken zou hebben aan de strijd aan het Oostfront. De vier lichamen zijn overgebracht naar Ysselsteyn.
Bevrijdingspade Eelde
In april 1945 is het vliegveld in Eelde de centrale basis voor 'the 8th Princess Louise New Brunswick Hussars'. Ze houden bij het vliegveld op 23 mei ook een bevrijdingsparade, die wordt afgenomen door generaal Crerar. Het talrijke publiek ziet 3000 Canadese voertuigen langskomen, waaronder Sherman tanks.
De Canadezen doen volop mee aan alle feesten. Verder zijn dancings in de omgeving zeer in trek - al gaat dansen op straat ook prima - en er wordt volop gesport. Ze zijn o.a. gehuisvest in een turnhal, het familiehotel in Paterswolde, 'De Twee provinciën', café 'De Passage' op het vliegveld en café Van Wijk. In kerken worden speciale herdenkingsdiensten bijgewoond. In Eelderwolde hebben ze een tijdelijke begraafplaats gemaakt, waar 21 Canadezen begraven liggen, die later naar andere begraafplaatsen worden overgebracht.
Van mei tot november 1945 fungeert het terrein als verzamelpunt voor rollend materieel van de 5th Canadian Armoured Division. Na het vertrek van de Canadezen en het herstel van de schade krijgt het veld zijn oorspronkelijke rol van burgervliegveld terug. Het vliegveld vervult tot op de dag van vandaag een functie als regionale luchthaven
Geïmproviseerd militair kerkhofje van het Canadese leger tussen Paterswolde en Groningen.
Maar soms zijn de oude vliegtuigen uit de oorlog toch nog weer te zien. Zoals tijdens de succesvolle vliegshow met Pinksteren 2005: een B25 Mitchell bommenwerper, Mustangs, een Tigercat, een Catalina watervliegtuig en een Spitfire (foto). De eerst vliegshow op de luchthaven is in 1931, het jaar dat het vliegveld wordt geopend. Tussen 1934 en 1970 vindend de airshow bijna jaarlijks plaats met Pinksteren. De bezoekersaantallen lopen daarbij op tot 100.000.
In februari 2013 vinden werklieden een Duitse bom uit de Tweede Wereldoorlog, bij graafwerkzaamheden voor het verlengen van de start- en landingsbaan. Vermoedelijk wilden de Duitsers in 1945 met die bom de start- en landingsbaan onbruikbaar maken. Er lagen destijds ook springladingen onder de banen, in kantoren lagen drie bommen, in de passagehal een bijzonder zware en in de kelders nog eens drie. Verzetsman Krijthe knipte op tijd alle verbindingen door. Op 27 februari 2013 wordt de bom opgeblazen.
Later dat jaar wordt in de wijk Ter Borch in Eelderwolde opnieuw munitie uit de Tweede Wereldoorlog tot ontploffing gebracht. Het gaat om granaten die in juli worden gevonden bij werkzaamheden aan een rotonde aan de Meerweg in Paterswolde. Tijdens de bevrijding rukken de Canadezen vanaf vliegveld Eelde op naar de stad Groningen via de Meerweg. Tijdens de tocht is er munitie in de sloot aan de kant van de weg gegooid en dat is nooit volledig opgeruimd na de oorlog. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie brengt de munitie naar een afgelegen terrein bij Ter Borch en laat het daar op 18 september 2013 ontploffen.
Beelden opening vliegveld in 1931
Beelden vliegshow Eelde in 2005
Drents Diep april 2002 70 jaar vliegveld Eelde
Ontploffen munitie september 2013
Ontploffing bom Eelde februari 2013
Foto-album historie vliegveld Eelde / Groningen Airport Eelde
