Luchtoorlog

Bombardement Coevorden 1944




Op de middag van 21 februari 1944 gaat het luchtalarm af in Coevorden. Er keren 34 bommenwerpers van het type B-17 (Vliegende Forten) van de Eight United States Army Air Force (USAAF) terug van een bombardementsvlucht boven Duitsland. De piloten moeten niet gebruikte bommen op een ‘gelegenheidsdoel’ laten vallen. Coevorden is dus niet het hoofddoel.

De Boeing B-17 Flying Fortress is een Amerikaanse viermotorige zware bommenwerper voor de lange afstand. Het door de firma Boeing in de jaren dertig ontworpen toestel was oorspronkelijk bedoeld voor kustpatrouilles, maar het ontwerp was aangepast om bommen te kunnen gooien.

De hemel boven Coevorden is strak blauw en in de verte zien de inwoners vanaf de grond met open mond vol bewondering een groep van 25 a 30 vliegtuigen, geëscorteerd door kleinere jagers, laagvliegend aankomen. De bewondering slaat om in angst als kleine stippen uit de vliegtuigen vallen. Het vliegtuig, dat voor de formatie vloog, gooit een "target-indicator", een doelmarkeerder uit. Dit is voor andere piloten het teken dat zij hun bommen moeten laten vallen. In een zeer snel tempo vallen er 142 500 ponders en 648 brandbommen van 100 pond.



Als de rook optrekt en het weer stil is, kan de schade worden opgenomen. Het kan niet anders of er zijn slachtoffers gevallen op die plaatsen waar de schade het grootst is. Twee voltreffers op de Houtgasgeneratorenfabriek (geheel verwoest) en één voltreffer aan de voorzijde van de gedeeltelijk verwoeste Aardappelmeelfabriek (Bron www.herdenking.nl).

De volgende zeven personen komen bij bombardement om het leven:
Bij de Aardappelmeelfabriek: Harm Baas, stoker-machinist (58 jr.); Jacob Drent, smid-bankwerker (31 jr.) en Gerrit Reins, fabrieksarbeider (64 jr.). Bij de Houtgasgeneratorenfabriek: Wiecher Pool, landarbeider (39 jr.); Hendrik Lok, fabrieksarbeider (49 jr.) en Klaas van der Weide, fabrieksarbeider (49 jr.). Bij de N.V. Handelsmaatschappij “De Twee Provinciën”: Willem ten Vlieghuis, boekhouder (48 jr.) en verder waren er nog 12 gewonden.

Het spoor van vernieling loopt als volgt over de gemeente Coevorden: Centrale Coöperatieve Aardappelmeelfabriek “De Centrale”, Duitse spoorlijn en Duitse spoorbrug, N.V. Handelsmaatschappij “De Twee Provinciën”, Strokartonfabriek “Hollandia”, (Houtgasgeneratorenfabriek), Turfstrooiselfabriek van Gebr. Minke, Spoorhaven, spoorlijn en spoorbrug richting Zwolle, Garage Juurlink, Aannemer Noord en de Drentsch-Overijsselsche Houthandel. Bij diverse woningen is de schade groot. Vooral de glasschade is enorm. Er worden twee boerderijen zwaar beschadigd en drie schepen worden grotendeels vernield.


Op 21 februari 1944 ligt de familie Van der Werf met drie schepen bij de Krimbrug en de sluis. Moeder Catharina zou de volgende dag haar vijftigste verjaardag vieren. Omdat de schepen ‘Disponibel’ en ‘Nooit Volmaakt’ bij elkaar langszij liggen breekt de ‘Nooit Volmaakt’ door de klap bijna in tweeën. Alleen moeder Catharina met haar zoon Trinus zijn aan boord van de ‘Nooit Volmaakt’. Zij zijn in de roef en worden licht gewond door rondvliegend glas. Maar vader Jakob van der Werf, met de tram op de terugweg van Zweeloo naar Coevorden, wordt onderweg verteld dat zijn hele familie is omgekomen. Door de schrik is hij direct zijn stem kwijt en dit is eigenlijk nooit meer helemaal goed gekomen. Op de werf van Peters in Dedemsvaart wordt ‘Nooit Volmaakt’ gerepareerd. De familie woont zolang in een barak op de werf.



Wrak van de Disponibel. Door de explosie is er een stuk van zo´n 13 meter weg uit het schip.



In 1994 wordt een gedenkplaat onthuld over het bombardement. Daarvan wordt een amateurfilmpje gemaakt.

Vlak na de oorlog wordt de aardappelmeelfabriek herbouwd. In het kader van het saneringsplan voor de aardappelmeelfabrieken wordt in 1963 het bedrijf, na een fusie met aardappelmeelfabriek 'Excelsior' in Nieuw Amsterdam, voorgoed gesloten. Na de sluiting wordt fabriek gebruikt als opslagruimte.

Eind 1943 werd door de geallieerden het plan ontwikkeld om een grootschalig luchtoffensief uit te voeren tegen de Duitse luchtvaartindustrie. Alleen door de vernietiging van de Luftwaffe kunnen de geallieerden de alleenheerschappij in de lucht verkrijgen, die zij nodig hebben voor de invasie op het Europese vasteland. De operatie krijgt de codenaam “Argument”. Gedurende een week worden elke dag massale luchtbombardementen uitgevoerd op centra van de Duitse vliegtuigindustrie. De operatie begint in de nacht van 19 op 20 februari. Op maandag 21 februari vertrekken 336 B-17’s naar vliegvelden van Gutersloh, Lippstadt en Werl. Vanwege de dichte bewolking boven de doelen bombarderen uiteindelijk 285 toestellen de vliegvelden van Achmer, Hopsten, Rheine, Diepholz, Quakenbruck en Bramsche. Toestellen van deze groep gooien daarna ook bommen op de rangeerterreinen van Lingen en Coevorden. Er gaan acht B-17’s verloren. Lingen wordt op 21 november nog een keer gebombardeerd.

Er vallen in de oorlog wel meer onschuldige slachtoffers van geallieerde bommen. Op 28 januari 1945 vallen er in Meppel 17 doden als er bommen vallen op de daardoor totaal vernielde Remonstrantse kerk en het gebied Wilhelminastraat. Berend Boertien uit Elim wordt op 21 maart 1945 dodelijk getroffen door een bomscherf.

Herdenking bombardement in 1994