Fred Butterworth is de eerste Canadees die sneuvel tijdens de drie dagen durende gevechten met de Duitsers in de stad Groningen. De Sherman-tank waar hij in zit, wordt 13 april uitgeschakeld door een Panzerfaust. De 22-jarige bevrijder is op slag dood. Het gehavende voertuig komt tot stilstand tegen de woning Paterswoldseweg 188. Op het pand is een plaquette aangebracht.
De slag om Groningen
Het Duitse bevel in Groningen is vastberaden om de stad zo lang mogelijk in handen te houden om zo de evacuatie van duizenden Duitse troepen uit Friesland via Delfzijl over de Eemsmond te beschermen en de Eems te beschermen tegen invallen van de geallieerde troepen in Duitsland. Het samenraapsel van Nederlandse en Belgische SS-bondgenoten vreest daarnaast voor hun leven en wil zich daarom ook niet zonder slag of stoot overgeven.Tal van eenheden uit Friesland, Drenthe en Overijssel zijn naar de stad Groningen getrokken.
Het Duitse verzet bestaat uit ongeveer 7000 tot 7500 man; een mengelmoes van soldaten van de Wehrmacht, Luftwaffe, Kriegsmarine, parachutisten, Nederlandse en Belgische SS-soldaten en Hitlerjugend-groepen, Duits spoorwegpersoneel en de SD, waarvan het hoofdkwartier van de Noordelijke provincies zich bevindt in Groningen. De Canadese tweede divisie bestaat uit negen infanteriebataljons verdeeld over drie brigades, een machinegeweerbataljon en een patrouillebataljon. De strijd duurt van 14 april tot 17 april. Uit een onderzoek uit 1951 blijkt dat 130 Duitse soldaten en in totaal 43 Canadese soldaten worden gedood of verwond, terwijl ook 106 burgers om het leven komen. Ongeveer 2000 soldaten ontkomen naar Delfzijl.
(Foto: Duitsers geven zich over en worden op 14 april afgevoerd via de Paterswoldseweg.)
Tentenkamp voor Duitse gevangenen in het weiland tussen de molen en de Groningerstraat in Zuidlaren.De laatste tussenstop op weg naar huis.
Friedhof Zuidlaren
Bij het Duitse Kriegslazarett in Zuidlaren, waarvoor vanaf 20 februari 1945 een groot gedeelte van Dennenoord ontruimd wordt en vrouwen en meisjes uit het dorp worden opgeroepen om te komen helpen, wordt ook een Kriegerfriedhof aangelegd, dat vanaf 2 maart in gebruik is.
In 1947 worden vanuit Zuidlaren 138 lichamen overgebracht naar Ysselsteyn. Daaronder de NSKK-mannen Arie van der Hoek en Simon Paul van Heemst, die op 6 april door een vrachtauto wordt overreden. Opvallend is dat na 17 april tot en met 9 juni nog 67 mensen in het lazarett aan hun zwaar verwondingen overlijden. Van de 138 zijn er zestien niet geïdentificeerd.
De aanval op Delfzijl
De opmars naar Delfzijl kan beginnen. Vanaf twee kanten rukken de Canadezen op om pocket Delfzijl te ontzetten. De Canadese 3e infanteriedivisie krijgt de opdracht om Emden in te nemen, waarbij hieraan parallel Delfzijl aangevallen moet worden door de 5e Canadese Pantserdivisie. De ’Kessel Delfzijl’ - zoals de Duitsers het noemden – is het laatste nazi-bolwerk. Op 25 april gaan de Canadezen vanuit het noordwesten en het zuidoosten in de aanval.
Door de druk op Delfzijl op te voeren moet worden voorkomen dat Duitse troepen vluchten naar Emden om alhier de stellingen te versterken en het de 3e Infanteriedivisie extra moeilijk te maken. Op 29 april is het gebied ten noorden van Delfzijl vrij. Nadat de kustbatterij bij Termunten en het dorp Wagenborg na felle strijd veroverd zijn, trekken de Canadezen op 30 april naar Farnsum, pal onder Delfzijl aan het Eemskanaal.
Nu is de stad zelf aan de beurt. Al met al is duidelijk dat Delfzijl voor beide partijen erg belangrijk is. In man tegen man gevechten en met de steun van tanks wordt Delfzijl op 2 mei 1945 uiteindelijk veroverd, de laatste vastelandsgemeente die wordt bevrijd. Het verhaal wil dat de laatste schoten van de Tweede Wereldoorlog in Nederland uit geweren van de Duitsers komen, afgevuurd van de toren van Farmsum. In totaal sneuvelden 62 Canadese militairen en raken er 180 gewond. Ook onder de Nederlandse bevolking vallen tientallen slachtoffers. De verliezen aan Duitse zijde zijn onbekend.
In de Tweede Wereldoorlog bouwen de Duitse bezetters bij het gehucht Fiemel een aantal bunkers. Deze maken deel uit van de Atlantikwall en dienen ookter verdediging van de stad Emden, die tegenover Fiemel aan de Eemsmonding ligt. Bij de bevrijding van dit deel van de provincie Groningen wordt vanuit die bunkers zwaar verzet geboden. Een aantal van de bunkers is bewaard gebleven. Filmpje is aflevering uit serie '60 jaar da dato' van regionale omroepen en gaat over bevrijding Groningen.
gevechten in Groningen
Bevrijding 1945 Groningen
Groningen viert feest met bevrijders
Overwinning in Nederland 1945
Bevrijdingsfoto nagespeeld
Bijna 70 jaar na dato is een bevrijdingsfoto opnieuw vastgelegd. De foto is het startsein voor een wandelroute door de stad Groningen, die deelnemers in de voetsporen doet treden van Canadese bevrijders.
April 1945: de stad is bevrijd en Groningen viert feest. Maar bij familie De Vries zitten de gordijnen dicht en heerst er rouw. Vader Jan de Vries komt als brandweerman om bij het blussen van de branden in de binnenstad. Het is een één van de bijzondere verhalen die journalist Frank von Hebel optekent voor zijn boek Mijn Bevrijding.
Tentoonstelling in het Noordelijk Scheepvaartmuseum
In een tentoonstelling in het Noordelijk Scheepvaartmuseum wordt de bevrijding van Groningen in april 2015 per dag belicht, en de impact die de bevrijding heeft op de inwoners van de stad. Tijdens de expositie wordt door uitgeverij Friese Pers Boekerij/ Noordboek het boek ‘Mijn bevrijding’ van Frank von Hebel over de bevrijding van Groningen in 1945 uitgegeven.
Spijk 'bevrijd' in 2016
In het weekeinde van 15 en 16 april 2016 wordt herdacht dat 71 jaar geleden is dat dat Spijk bevrijd werd. Op het toppunt zondagmiddag spelen 150 tot 200 re-enactment acteurs de gevechtshandelingen van weleer na. De gevechten in het dorp maken in 1945 deel uit van 'de slag om Delfzijl', een operatie die 23 april 1945 begint en tien dagen duurt.
Oorlogsmuseum in Middelstum
Amper twee jaar na de officiële opening, heropent het Oorlogsmuseum in Middelstum in april 2017 de deuren alweer op een nieuwe locatie. Een initiatief van eigenaar en oprichter Ties Groenewold.
