Verzet en verraad

Cornelis Hendrik van Bemmel


Cornelis van Bemmel  uit Harmelen is een verzetsman tijdens de Tweede Wereldoorlog, die vlak voor de bevrijding in Assen wordt doodgeschoten. Hij opereert o.a. onder de namen Frederik, IJsberg, Carel Bezard, G. Witteveen en Hendrik Jan Zegwaard.
Op 28 juni 1932 wordt Van Bemmel vrijwillig soldaat bij het Wapen der Cavalerie; op 17 april 1938 wordt hij bevorderd tot wachtmeester. In de nacht van 5 op 6 oktober 1944 wordt hij als marconist gedropt bij Orvelte samen met Gerard Kouwenhoven. In Groningen worden ze door Karel Mans de leider van de zendgroep “Vuurtoren” opgevangen. De zendgroep is samengesteld uit radiotelegrafisten die door het Bureau Inlichtingen (BI) boven bezet gebied worden geparachuteerd. Van Bemmel zendt radioboodschappen naar Engeland.

Op 10 november 1944 wordt Mans in Groningen door de SD gearresteerd. Tijdens het verhoor wordt hij zwaar gefolterd. Hij is niet tegen de gebruikte verhoormethode bestand. De SD rolt de gehele Zendgroep “Vuurtoren” op. Van Bemmel wordt op 21 maart 1945 gepeild op zijn onderduikadres bij de familie De Ruiter.

Bij zijn arrestatie biedt hij weerstand en schiet op de Duitsers, waarbij hij twee vijanden dood. Uiteindelijk wordt hij zelf neergeschoten en overlijdt diezelfde dag in het ziekenhuis in Assen. Hij ligt (her)begraven op de Erebegraafplaats in Loenen. Postuum krijgt Van Bemmel op 30 augustus 1948 de Militaire Willemsorde.
Van het gastgezin worden de vader en twee zoons gearresteerd. Hendrik de Ruiter, Hendrik Jan de Ruiter en Jacob de Ruiter worden op 10 april 1945 geëxecuteerd in Assen. Kouwenhoven ziet kans tijdens een inval van de SD zich in een bergkast, met dubbele binnenwand, te verbergen en duikt tot de bevrijding onder. (Provinciale Drentsche en Asser Courant 19 april 1945)


Koningin Wilhelmina legt op 14 juli 1947 een krans bij de graven op de Zuiderbegraafplaats.

Monument voor Van Bemmel in Harmelen

In het Utrechtste Harmelen wordt op 4 mei 2015 een monument onthuld voor verzetsstrijder Cor van Bemmel. Bij de onthulling zijn leden van de familie De Ruiter aanwezig. 'Ik heb diverse familieleden inmiddels gesproken en de verhalen zijn zeer indringend. De geschiedenis leeft nog sterk in deze familie', zegt initiatiefnemer Nico van der Steeg, die via een oproep bij RTV Drenthe Aaf de Ruiter opspoort.

Aaf de Ruiter uit Harderwijk is de enige dochter in het Asser gezin De Ruiter, waarvan vader Hendrik en de broers Henk en Jaap op 10 april zijn gefusilleerd door de Duitsers. Ze is later ook wel eens boos geweest op Van Bemmel. 'Ik dacht wel eens, het is toch zijn schuld geweest, dat ons halve gezin weg was. Mijn jongste broer Henk was nog maar 17, nog maar een kind, die had nooit iemand kwaad gedaan.' Ook is ze na de oorlog wel eens boos geweest op haar vader, omdat die het gezin in gevaar had gebracht. 'Ja vader, nu is ons halve gezin weg, en dat was jouw verantwoordelijkheid, dacht ik dan.' Maar die boosheid is later omgezet in trots.


Jan Bulthuis

Na de oorlog trouwde de contactpersoon van de overleden Van Bemmel, verzetsman Jan Bulthuis. Zijn bruid, Aaltje Felzel, was gehuld in een trouwjurk die gemaakt was van de stof van de opgegraven parachute van de geheim agent. Jan Bulthuis uit Klazienaveen deed als jeudige marinier mee aan de gevechten in mei 1940 om de Maasbruggen in Rotterdam. Bulthuis overleed in 2012 in Edam.

Hij was de laatste overlevende van de knokploeg Noord Drenthe. Op 11 december 1944 heeft hij samen met 10 mannen en 1 vrouw de overval op het huis van bewaring in Assen gepleegd. Bij deze actie heeft de knokploeg 31 verzetsmensen weten te bevrijden. De bevrijding is zonder bloedvergieten verlopen. Jan Bulthuis is voor zijn bijzondere moedige en beleidvolle daden, door Hare Majesteit Koningin Juliana bij Koninklijk Besluit van 26 mei 1952 No. 15 onderscheiden met het Bronzen Kruis wegens: “Het zich door moedig optreden tegenover de vijand onderscheiden als lid ener K.P. (Knokploeg) - groep in Noord-Drenthe, die zich verdienstelijk maakte met het verzorgen van zogenaamde droppings van wapenen, die bij de bevrijding in april 1945 daadwerkelijk zijn gebruikt onder anderen bij de gevechten nabij Smilde en Appelscha. Hij nam persoonlijk deel aan de gevechten in de omgeving van Appelscha, waarbij de K.P. (Knokploeg) - groep samenwerkte met Franse paratroepen en hij voor de commandant dezer afdeling een belangrijk bericht overbracht aan de Canadese eenheden in Friesland”.