NSB’ers worden over het algemeen gezien als verraders en velen van hen worden na de bevrijding, achteraf niet altijd terecht, gearresteerd en ondergebracht in interneringskampen, waar ze hun veroordeling afwachten. Na het uitzitten van hun straf keren zij terug in de samenleving en zwijgen over hun verleden, dat zo zwaar op hun leven en dat van hun nakomelingen drukt.
In het boek ‘Een leven lang gezwegen’ wordt in 2007 door Alie Noorlag deze stilte doorbroken. Uit meer dan 120 interviews met voormalige NSB-leden en hun (klein) kinderen, maar ook met kamppersoneel, kinderen van Duitse militairen, voormalige SS’ers en voormalige verzetsstrijders, komt dit boek tot stand. Hoewel de gesprekken de geïnterviewden vaak zwaar vallen, wordt er geen onderwerp geschuwd. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de NSB als politieke beweging voor en tijdens de oorlog, Dolle Dinsdag, de gebeurtenissen na de bevrijding, de kampervaringen, de maatschappelijke verhoudingen, trauma’s en schuldgevoelens.
Alie Noorlag studeert Communicatiewetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij organiseert internationale uitwisselingen op breed sociaal-cultureel terrein met landen als Isra Polen en Duitsland. Zij is voorzitter van de Provinciale Werkgroep Kerk en Isra Groningen-Drenthe van de Protestantse Kerk Nederland. Ze doet onderzoek naar het NSB- verleden van bekende NSB-aanhangers.
Willy Munneke
Programmamaker en schrijver Lukas Koops schrijft in 2008 een boek over NSB-dochter Willy Munneke - Van Polen uit Emmer Compascuum. De titel: ‘Ingehaald door het Verleden’. Het gaat over de herinneringen van Willy. Haar vader is NSB'er en zit na de oorlog gevangen in kamp Westerbork. De oorlog en dat NSB-verleden heeft altijd invloed gehouden op het leven van het gezin Van Polen, terwijl haar vader in de oorlog als NSB'er eigenlijk geen zware misstappen begaat.
Henk Eefting
Tot aan zijn pensioen praat Henk Eefting uit het Overijsselse Wezep met niemand over het oorlogsverleden van zijn vader. Die staat namelijk als NSB-boer politiek aan de "verkeerde kant". Vanaf zijn 65-ste schrijft hij daar tussen 2007 en 2011 drie boeken over. De eerste heet "De achterkant van de bevrijding, een NSB-boer in Drenthe". Zonder de beweging te verdedigen beschrijft hij daarin de arrestatie van zijn vader, de specifieke positie van de NSB-boeren in Drenthe, de misstanden in de kampen in het algemeen en in het bewarings- en verblijfkamp
Westerbork in het bijzonder, het Tribunaal in Assen en de gevolgen voor het gezin die er niet om logen. Hij stelt vast dat het Militair Gezag en de Bijzondere Rechtspleging op vele fronten hebben gefaald en vraagt zich af of er wel gerechtigheid heeft plaats gevonden. Zijn vader krijgt twee jaar gevangenisstraf, een boete van 5000 gulden, 10 jaar ontzegging van het kiesrecht en verliest zijn boerderij.
